کد مطلب:32179 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اعتقادات

سجده نكردن شيطان بر آدم به خاطر اين بود كه هيچ كس را به جز خدا شايسته پرستش و سجده نميدانست و اين از خوبي شيطان بوده پس چرا از درگاه خدا رانده شد؟

بين علما و دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد، آيا شيطان از ملائكه است يا جن؟ مشهور علماء از جمله شيخ مفيد و بعد از ايشان قائلند كه شيطان از جنس جنّييان بوده و از آتش خلق شده، امّا دراثر كثرت عبادت در رديف ملائكه و در صف آنان قرار گرفته بود، به طوري كه وقتي خطاب به ملائكه شد كه سجده كنيد بر آدم، شيطان هم جزء آنان بود، همه سجده كردند، ولي شيطان (ابليس) سجده نكرد.

قال: يا ابليس ما منعك ان تسجد لما خلقت بيديّ استكبرت ام كنت من العالين قال: أنا خيرٌ منه خلقتني من نار و خلقته من طين قال: فاخرج منها فانّك رجيم و ان عليك لعنتي الي يوم الدين(1)

خداوند فرمود:اي ابليس چه چيز مانع شد كه بر مخلوقي كه من با قدرت خود خلق كردم، سجده نكردي؟ آيا تكبر كردي يا از برترينها بودي؟ گفت: من از او بهترم مرااز آتش خلق كردي و او را از گل. خداوند فرمود: خارج شو كه تو رانده درگاه مني، و لعنت من تا روز قيامت بر تو خواهد بود.

از اين آيات استفاده ميشود كه بر مخلوقي كه من با قدرت خود خلق كردم، سجده نكردي؟ آيا تكبر كردي يا از برترينها بودي؟ گفت: من از او بهترم مرا از آتش خلق كردي و او را از گل. خداوند فرمود: خارج شود كه تو رانده درگاه مني، و لعنت من تا روز قيامت بر تو خواهد بود.

از اين آيات استفاده ميشود كه شيطان تكبر كرد و خودبيني و خودخواهي و انانيّت او باعث شد كه سجده نكند و دستور خدا را اطاعت نكند.

حضرت علي(ع) ميفرمايد: از آن چه خداوند در مورد ابليس انجام داد پند و عبرت گيريد؛ زيرا عمل طولاني و تلاش مداوم او را ضايع كرد در حالي كه شش هزار سال خدا را عبادت كرده بود... و اين مجازات به خاطر يك لحظه تكبّر بود.(2)

پس سجده نكردن شيطان نه به خاطر عبادت پروردگار، بلكه به خاطر استكبار و خودخواهي و معصيت و نافرماني خدا بوده و مجازات او به خاطر همين استكبار بود.

بعضي از متصوفه و اهل حق ميگويند:(3)

شيطان به خاطر اين كه آدم را قابليت عبوديت نميديد و فقط خدا را قابل عبادت ميديد سجده نكرد، پس سجده نكردن شيطان يك صفت بدي براي او محسوب نميشود، ولي اين حرف با نص قرآن و روايات منافات دارد.

پي نوشتها:

1. ص (38) آيه 74.

2. نهج البلاغه، خ 192.

2. سيد حسن ابطحي، پاسخ به مشكلات جوانان، ج 6، ص 107، به نقل از برهان الحق، ص 19.